Column Duovoorzitter | November 2015

Uitzendingen maakt steviger mensen

Onlangs heeft het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu een onderzoek gepubliceerd over het aantal zelfdodingen bij Defensie in vergelijking met andere Nederlanders. Hieruit blijkt dat het aantal zelfmoorden bij Nederlandse veteranen statistisch zelfs iets lager is dan bij werkende mannelijke burgers en militairen die niet op missie zijn geweest.

De aanleiding was een onderzoek in de Verenigde Staten naar zelfdoding onder veteranen. The International Business Times schreef o.a.: The report concludes that while only 1 percent of Americans serve in the military, the suicide rate of veterans accounts for a fifth of the overall total in the US. [1]

Het verschil is op zijn minst opmerkelijk. Het is ook duidelijk dat wij niet naar een dergelijke verhouding moeten afglijden. Bovendien moeten wij ons realiseren dat de problematiek verder gaat dan alleen het aantal zelfmoorden. We moeten de hiermee samenhangende veel grotere aantallen verstoorde huwelijken, geweld in het gezin en de maatschappij, PTSS etc. in ogenschouw houden. Zaken die wij echt niet willen.

Zonder een wetenschappelijke onderbouwing toch een aantal observaties zoals die binnen mijn netwerk hierover circuleren, en zonder uitputtend hierin te zijn:

• Nederlandse militairen hebben aan dezelfde strijd deelgenomen als de Amerikanen. Ook zij zijn blootgesteld aan dezelfde gevaren en aan dezelfde fysieke- en mentale belastingen.
• Het grote verschil is de duur van de uitzendingen. De Amerikanen gaan veel langer op uitzending. En misschien, nog belangrijker, zij weten nooit zeker of ze op de geplande datum weer naar huis gaan. Elke militair weet wat dat voor impact heeft. Onzekerheid is een van de moeilijkste uitdagingen waar een mens mee kan omgaan. Dit geldt zowel voor de militair als voor zijn thuisfront. Dit rechtvaardigt, denk ik, de conclusie dat ons systeem van aflossen en uitzendbescherming weliswaar duur is, maar uiteindelijk uit het oogpunt van volksgezondheid en maatschappelijke consequenties goedkoop blijkt te zijn. Terecht dat de bonden een issue maken van de uitzendbescherming als Defensie probeert, al of niet bewust, hieronder uit te komen.
• Een andere conclusie is dat het vierslagsysteem Defensie in staat stelt uitzendingen langdurig vol te houden, en de operatie af te maken. Vanuit een operationeel standpunt was Nederland in Uruzgan zover dat wij konden beginnen met afbouwen en langzaam overdragen van de militaire component onder gelijktijdige versterking en verdieping van de bestuurs- en economische (ontwikkelingssamenwerking) ondersteuning. Het zwaartepunt van de missie moest worden verlegd. Het rendement van Uruzgan is door een voortijdige beëindiging van de missie helaas op losse schroeven komen te staan.
• Het onderzoek geeft ook een indicatie dat in grote lijnen ons systeem van veteranenzorg voldoet. Er vallen nog steeds individuen tussen de wal en het schip en wij zullen er allen hard aan moeten werken om dit op te lossen. Maar over het geheel klopt de aanpak. De ‘Kringen’ van Gerzon (filosofie achter deze aanpak) werken.
• Alleen het aspect buddy en lotgenotencontact samen met de gezinnen is nog een zwakke plek. Defensie weigert ook nog steeds partners te faciliteren bij reünies. Uitzendingen zijn een probleem van het hele gezin en niet alleen van de militair.

Als laatste, onlangs mocht ik een werkgroep voorzitten van merendeels actieve veteranen. Eén van de uitkomsten was, dat een uitzending aan de militair als mens en als persoon meerwaarde geeft. Een veel gehoorde uitspaak is: “Ik ben er sterker uit gekomen dan ik erin ben gegaan”. Maar ook dit onderzoek geeft aan dat Nederland op een goede manier zijn uitzendingen invult. Het zet over het algemeen na uitzending steviger mensen terug in de maatschappij. Zonder overigens het probleem PTSS te bagatelliseren.

[1] International Business time, by James Lewis, 16-04-2012

J.L.R.M. Vermeulen
Duovoorzitter GOV|MHB