Het verlangen naar de eindeloze zee
Een aantal weken geleden nam Generaal Kees de Rijke na vele (dienst)jaren afscheid van Defensie. Kees was de afgelopen jaren de directeur Personeel van de Landmacht. Hij is daarnaast recent uitgeroepen tot de HR manager van 2022.
Een in mijn ogen terechte verkiezing want hij heeft niet alleen heel veel voor elkaar gekregen bij de landmacht maar is ook een inspirerend persoon en een hele fijne aardige collega. Bij zijn afscheid kreeg hij ook nog het ereteken van verdienste in goud uitgereikt. Een mooie waardering voor het werk wat hij heeft gedaan. Op zijn receptie in het Kasteel van Breda nam Kees afscheid van vele collega’s waar hij gedurende zijn lange loopbaan mee heeft gewerkt. In zijn afscheidsspeech sprak hij over de transitie die de landmacht (en Defensie) de afgelopen jaren heeft gemaakt en nog moet gaan maken. Daarbij sloot hij af met een spreuk van Antoine de Saint-Exupéry. “Als je een schip wil bouwen, verzamel geen mensen om hout te verzamelen en ken geen taken en werk toe. Liever, leer ze verlangen naar de eindeloze zee”. Ik vind het een mooie uitspraak die ik nog niet eerder had gehoord en het zette mij ook aan het denken. Hoe anders voelt het inderdaad als je weet waar je het voor doet. Als je weet dat het schip dat je aan het bouwen bent de eindeloze zee kan trotseren.
Ik vroeg mij meteen af in welke mate deze uitspraak op Defensie van toepassing is. Kees heeft het in zijn werk als directeur personeel altijd gebezigd, maar hoe zit dat met de rest van Defensie. Het schip wat de krijgsmacht heet is jaren lang verwaarloosd door de vele bezuinigingen. Maar wat is dan die eindeloze zee? Waar doen we het allemaal voor? Wat is ‘het waarom’ van de krijgsmacht? Als ik naar mijzelf kijk, dan besef ik dat militair zijn niet zomaar een beroep is. Je wilt iets bijdragen aan de samenleving, iets doen voor de vrede en veiligheid in de wereld. In de afgelopen decennia deden we dit vooral door vredesmissies overal ter wereld. Missies bedoeld om landen en hun bevolking te beschermen tegen geweld. Om dreigingen te voorkomen. Hoewel de inzet van de mannen en vrouwen bij Defensie nooit ter discussie stond, werd over het nut van deze missies wel degelijk gediscussieerd. De recente overname van Afghanistan door de Taliban is hier een goed voorbeeld van. Waar hebben we dat allemaal voor gedaan vragen sommige mensen zich dan af. Maar de afgelopen jaren is de dreiging in Europa groter geworden en is veiligheid voor ons in Nederland niet meer zo vanzelfsprekend. Toen Rusland vervolgens Oekraïne binnenviel en een oorlog in Europa een feit was, werd ons meer dan ooit duidelijk dat we een sterke krijgsmacht nodig hadden. De krijgsmacht die we de afgelopen decennia zo hadden verwaarloosd was nu nodig om te beschermen wat ons dierbaar is. Ik merk in ieder geval dat door deze ontwikkelingen ‘het waarom’ van de krijgsmacht weer veel duidelijker is en dat we daardoor weer veel meer gemotiveerd, gefocust en gedreven zijn om het schip weer op orde te krijgen. Met het extra geld en het verlangen naar de eindeloze zee, zie ik de laatste tijd veel goede dingen gebeuren. Projecten die eindelijk tot uitvoer worden gebracht, verbeteringen die zichtbaar worden en veel gemotiveerde mensen die de schouders eronder zetten. Zijn daarmee alle problemen opgelost? Nee nog lang niet. De krijgsmacht is er nog steeds niet goed aan toe en er moet nog veel gebeuren om te komen waar we willen zijn. Maar de weg omhoog is ingezet en dat is een begin. Toch wil ik nog een kritische noot plaatsen. Want is voor iedereen de eindeloze zee hetzelfde? Ik denk het niet want dat zou betekenen dat we, nu het nut van de krijgsmacht weer overduidelijk is, plotseling alles goed gaat. Daarom denk ik dat op verschillende niveaus in de organisatie gekeken moet worden wat de eindeloze zee voor hem of haar betekent en dat we daardoor allemaal werken in dezelfde richting. Elkaar niet tegenwerken, maar samenwerken. Niet voor eigen belang maar voor het gemeenschappelijk belang. En dat we alleen zo Defensie er weer bovenop krijgen.
Ik wil nog afsluiten met Kees te bedanken voor al het werk wat hij heeft gedaan voor Defensie en hem een ‘goede vaart’ te wensen voor zijn verdere leven.